Choroby wątroby

Choroby wątroby stanowią częsty problem w społeczeństwie. Najczęściej spotykane z nich to: 

  • alkoholowa choroba wątroby,
  • wirusowe zapalenie wątroby,
  • stłuszczenie wątroby na podłożu zespołu metabolicznego,
  • uszkodzenie polekowe.

Mogą one przebiegać bezobjawowo lub dawać objawy takie jak: żółtaczka, męczliwość, nudności, wymioty, utrata łaknienia, dyskomfort w prawym podżebrzu, wodobrzusze, obrzęki obwodowe. Do głównych czynników ryzyka wystąpienia chorób wątroby zalicza się: nadmierne spożywanie alkoholu, leki i substancje hepatotoksyczne, wirusy hepatotropowe oraz nieprawidłową dietę, nadwagę i otyłość.

Sposoby kontrolowania choroby: leczenie

i monitorowanie 

  • Leczenie zależeć będzie od konkretnej choroby. Należy stosować się do zaleceń lekarza prowadzącego.
  • Zaleca się stosowanie specjalnej diety (patrz: profilaktyka wtórna).

 

Profilaktyka wtórna 

  • W chorobach wątroby zalecana jest dieta wątrobowa - lekkostrawna z ograniczeniem tłuszczu.
  • Należy jeść 5-6 małych posiłków dziennie.
  • Potrawy przygotowywać na parze, gotowane w wodzie, piec w folii lub dusić bez dodatku tłuszczu. Wykluczyć potrawy smażone i duszone w ciężkich sosach.
  • Nie należy spożywać alkoholu, kawy, mocnej herbaty, ostrych przypraw oraz pokarmów powodujących wzdęcia (fasola, kapusta, czereśnie, śliwki).
GRUPY PRODUKTÓW

Produkty zbożowe

ZALECANE

- Pieczywo: pszenne, 
- Produkty zbożowe
- Pieczywo: pszenne, czerstwe, typu wasa, ryżowe

- Kasze drobnoziarniste: manna, kuskus, kukurydziana, jęczmienna, jaglana

- Ryż: biały

- Makarony: pszenne, drobne

- Ziemniaki: gotowane tradycyjnie w wodzie, na parze, w mundurkach, pieczone bez dodatku tłuszczu, puree

- Płatki: kukurydziane, ryżowe, owsiane błyskawiczne, jaglane

NIEZALECANE

- Pieczywo: z pełnego ziarna, pieczywo cukiernicze (chałki, bułki maślane, drożdżówki, ciasto francuskie), chleb z dodatkiem miodu lub karmelu, pieczywo chrupkie (wafle kukurydziane, ryżowe)

- Kasze gruboziarniste: pęczak, gryczana, bulgur

- Ryż: brązowy, dziki, jaśminowy, paraboiled


- Makarony: z pełnego ziarna
(razowe, gryczane, pełnoziarniste, żytnie)


- Ziemniaki: frytki, ziemniaki smażone

- Płatki: gryczane, czekoladowe, z dodatkiem czekolady, musli, płatki w polewie miodowej

- Biszkopty, pączki, faworki, ciasta, ciastka, torty

Mleko i produkty mleczne, jajka

ZALECANE

- Mleko o obniżonej zawartości tłuszczu do 2%

- Produkty mleczne: naturalne jogurty, kefiry, maślanki, mleko zsiadłe - o obniżonej zawartości tłuszczu

- Sery twarogowe chude

- Białka jaja 

NIEZALECANE

- Mleko pełnotłuste powyżej 2%, mleko skondensowane, mleko w tubce, mleko w proszku, śmietanka do kawy, zabielacze do kawy

- Owocowe jogurty, kefiry, maślanki, jogurt grecki

- Sery twarogowe półtłuste i tłuste, sery żółte i topione
serki homogenizowane półtłuste i tłuste
- Śmietana, śmietanka

- Żółtka jaj 

Mięso i wędliny
Ryby i owoce morza

ZALECANE

- Chude mięso wieprzowe, wołowe, drobiowe, cielęce, królicze, jagnięce

- Chude wędliny: wieprzowe, drobiowe, gotowane, kiełbasa szynkowa

- Ryby: dorsz, leszcz, sandacz, dorada, sola, pstrąg, mintaj, szczupak

NIEZALECANE

- Tłuste mięsa: baranina, gęś, kaczka

- Tłuste wędliny, konserwy mięsne, wędliny podrobowe, pasztety, kaszanka, salami, parówki, salceson, suszone wędliny wysoko przetworzone

- Ryby: łosoś, makrela, karp, halibut, sardynka, sardela, tuńczyk, śledź, karmazyn, węgorz, ryby wędzone, śledzie i ryby solone, konserwy rybne

- Owoce morza w formie przetworzonej (marynowane, w słonej zaprawie, smażone na głębokim tłuszczu)

Tłuszcze

ZALECANE

- Olej rzepakowy, olej słonecznikowy, z pestek winogron

- Margaryny miękkie w kubeczkach wzbogacone w sterole roślinne

NIEZALECANE

- Zwierzęce w nadmiarze

- Olej kokosowy, olej palmowy

- Margaryny twarde, masła z dodatkiem soli  

Warzywa

ZALECANE

- Dynia, seler naciowy, pietruszka, por, szpinak, szparagi, brokuły, kalafior, kalarepka, kabaczek, cukinia, bakłażan, pomidory, ogórki zielone, rzodkiewka, papryka, sałata, sałata rzymska, cykoria, rukola, roszponka, fasolka szparagowa, grzyby, buraki, marchew, seler, pietruszka (korzeń)

NIEZALECANE

- Warzywa rozgotowane buraki zasmażane, marchewka oprószana warzywa z puszki

- Warzywa kapustne i suche nasiona roślin strączkowych: kapusta, brukselka, groch, fasola, soczewica, bób (przy występowaniu wzdęć, niestrawności)

Owoce

ZALECANE

- Jabłka, gruszki, polskie mini kiwi, czereśnie, wiśnie, porzeczka, agrest, winogrona, róża, rokitnik, borówki, czarne jagody, czarny bez

- Wymienione owoce w postaci musów i przecierów 

NIEZALECANE

- Owoce niedojrzałe, owoce w puszkach, owoce w syropach

- Maliny, jeżyny, poziomki, truskawki

- Owoce suszone (w dużych ilościach)

Orzechy i nasiona

ZALECANE

- W ograniczonych ilościach: orzechy bez dodatku soli: arachidowe, włoskie, laskowe

- Nasiona: dyni, słonecznika, sezamu

NIEZALECANE

- Orzechy solone, orzechy w panierce, orzechy w przyprawach, orzechy i nasiona w karmelu i miodzie

Przyprawy, sosy i dodatki

ZALECANE

- Przyprawy jednoskładnikowe:
przyprawy ziołowe (majeranek, tymianek, oregano, bazylia, zioła prowansalskie), pieprz ziołowy i naturalny, mięta, melisa, tymianek, rozmaryn, natka pietruszki, koperek, lubczyk, szafran, sól magnezowa i potasowa (należy ograniczyć sól w diecie)

- Dżemy niskosłodzone


- Do słodzenia: cukier biały, cukier trzcinowy, miód,

NIEZALECANE

- Mieszanki przypraw np. “Jarzynka”, “Vegeta”, “Kucharek”, sól kuchenna

- Ketchup, musztarda, majonez, ocet, maggi, sos sojowy, gotowe dressingi i sosy, dżemy słodzone, sos z cytryny

Napoje

ZALECANE

- Woda niegazowana, słaba herbata bez cukru, słaba kawa bez cukru, kawa zbożowa, herbaty ziołowe

NIEZALECANE

- Woda gazowana, soki owocowe, soki warzywne, nektary, napoje energetyczne, napoje mleczne słodzone, kakao, mocna kawa i herbata, alkohol i napoje alkoholowe 

W jakich sytuacjach zgłosić się do lekarza

Należy zgłosić się do lekarza jeżeli, pomimo leczenia, objawy nie ustępują lub nasilają się.