PMS

PMS (premenstrual syndrome), czyli zespół napięcia przedmiesiączkowego, charakteryzuje się:

  • występowaniem uciążliwych dla pacjentki objawów:
    • somatycznych (tkliwość piersi, wzdęcia, zmęczenie, ból głowy),
    • behawioralnych (obniżenie zdolności poznawczych, w tym koncentracji),
    • psychicznych (drażliwość, niepokój, zaburzenia nastroju, napięcie emocjonalne),
  • występowaniem powyższych objawów w fazie lutealnej każdego cyklu miesiączkowego,
  • ustępowaniem powyższych objawów wraz z pojawieniem się krwawienia miesięcznego,
  • znacznym utrudnieniem codziennej aktywności życiowej pacjentki.

PMS występuje nawet u ok. 30-40% kobiet w wieku reprodukcyjnym.

Etiologia nie jest do końca poznana - znaczenie ma hormonalna czynność jajników i jej wpływ na neuroprzekaźniki (m.in. serotoninę i GABA), aktywność aldosteronu i reniny, a także czynniki genetyczne.

Sposoby kontrolowania choroby: leczenie i monitorowanie

  • Diagnoza zespołu napięcia przedmiesiączkowego jest stawiana przez lekarza głównie na podstawie rozmowy przeprowadzonej podczas wizyty.
  • Pomocne może być prowadzenie dzienniczka objawów przez dwa kolejne cykle. Są dostępne także specjalne kwestionariusze do monitoringu objawów (np. DRSP - Daily Record of Severity of Problems), pomocne w diagnozie i samoobserwacji.
  • Opcje terapeutyczne obejmują: modyfikacje stylu życia, psychoterapię (najczęściej w nurcie poznawczo-behawioralnym), leczenie farmakologiczne (SSRI, antykoncepcja hormonalna, analogi GnRH), leczenie operacyjne (usunięcie macicy i przydatków + HTZ).

 

Profilaktyka wtórna 

  • Redukcja stresu, stosowanie technik relaksacyjnych,
  • zwiększenie aktywności fizycznej (należy wybrać tę formę, która sprawia przyjemność!),
  • ograniczenie spożycia kawy i alkoholu,
  • ograniczenie spożycia słonych pokarmów,
  • jedzenie mniej, ale częściej (zamiast dużych porcji na raz) - pomocne przy wzdęciach,
  • w drugiej fazie cyklu: włączenie suplementów magnezu - zawsze porozmawiaj o wprowadzeniu nowych suplementów ze swoim lekarzem.
GRUPY PRODUKTÓW

Produkty zbożowe

ZALECANE

- Pieczywo: produkowane z mąki z pełnego przemiału, pełnoziarniste, na zakwasie lub drożdżach; żytnie, razowe, orkiszowe, z ziarnami; nie zawierające w składzie cukru, karmelu, słodu jęczmiennego, ani innych substancji dodatkowych

- Kasze i makarony pełnoziarniste

- Mąki pełnoziarniste

NIEZALECANE

- Pieczywo: z oczyszczonej mąki, „białe”, zawierające w składzie cukier, słód jęczmienny, karmel, lub inne substancje dodatkowe; kajzerki, bagietki, pieczywo cukiernicze, tostowe

- Produkty wysokoprzetworzone, z oczyszczonej mąki

Mleko i produkty mleczne, jajka

ZALECANE

- mleko do 2% tłuszczu
- napoje sojowe, migdałowe, owsiane, ryżowe wzbogacane w wapń, stosowane jako substytuty mleka
- ser żółty
- naturalne jogurty, kefiry i maślanki
- chude sery twarogowe
- umiarkowane ilości sera żółtego
- gotowane na miękko, twardo, jajka sadzone, omlety, jajecznica
- osoby zdrowe do 7 jaj tygodniowo, w przypadku
cukrzycy, nadciśnienia lub hipercholesterolemii: do 3 tygodniowo

NIEZALECANE

- tłuste sery twarogowe
- sery podpuszczkowe, topione, pleśniowe
- mleko > 2% tłuszczu
- smakowe, słodzone produkty mleczne
- >7 jaj tygodniowo

Mięso i wędliny
Ryby i owoce morza

ZALECANE

- umiarkowane ilości mięsa wieprzowego, wołowego i drobiowego
- gotowane, pieczone, duszone bez obsmażania
-wszystkie, zwłaszcza tłuste ryby morskie np. halibut, makrela

NIEZALECANE

- wędliny o wysokim stopniu przetworzenia
- konserwy i galarety mięsne
- mięsa peklowane
- duże ilości mięsnych potraw smażonych, panierowanych
- smażone w dużej ilości tłuszczu, panierowane

Tłuszcze

ZALECANE

- oleje roślinne: lniany, rzepakowy, sojowy, słonecznikowy, z pestek winogron, wiesiołka
- margaryny wysokiej jakości

NIEZALECANE

- zwierzęce w nadmiarze

Warzywa

ZALECANE

- wszystkie, najlepiej krajowe z upraw ekologicznych
- nasiona roślin strączkowych
-spożywane w formie surowej, pieczone lub gotowane na parze
-świeże i mrożone

NIEZALECANE

- warzywa smażone z dużym dodatkiem tłuszczu
- frytki

Owoce

ZALECANE

-wszystkie, najlepiej krajowe z upraw ekologicznych

NIEZALECANE

- syropy owocowe
- dżemy wysokosłodzone

Orzechy i nasiona

ZALECANE

- wszystkie 

NIEZALECANE

Przyprawy, sosy i dodatki

ZALECANE

- wszystkie

NIEZALECANE

- sól w nadmiarze

Napoje

ZALECANE

- herbaty owocowe i ziołowe bez dodatku cukru
- soki 100% owocowe i warzywne (max. 1 szklanka dziennie)
- woda mineralna

NIEZALECANE

- alkohol
- słodzone napoje gazowane

W jakich sytuacjach zgłosić się do lekarza

Jeśli wprowadzone dotychczas leczenie (np. modyfikacje stylu życia) nie przynoszą efektu, a objawy PMS znacząca zakłócają codzienną aktywność. Należy skonsultować się z lekarzem także wtedy, gdy smutek, niepokój lub napięcie utrzymują się przewlekle i nie ustępują wraz z rozpoczęciem miesiączki - warto skontrolować, czy nie są to pierwsze objawy depresji lub innych zaburzeń zdrowia psychicznego.