Porady dietetyczne stymulujące płodność
Niepłodność
W dzisiejszych czasach niepłodność stanowi problem społeczny i boryka się z nim coraz większa liczba par w wieku reprodukcyjnym. Szacuje się, że problem ten dotyczy 14-20% par w Polsce. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała niepłodność za chorobę cywilizacyjną i zakwalifikowała leczenie zaburzeń płodności do podstawowych praw człowieka. Za przyczyny niepłodności podaje się nie tylko zaburzenia hormonalne u kobiet i mężczyzn, ale także nieprawidłowy styl życia, w tym zbyt mało aktywności fizycznej, stres oraz zły sposób żywienia [1].
Dieta a niepłodność
Do najczęstszych przyczyn niepłodności u kobiet zalicza się: nadwagę i otyłość (ale także niedowagę), insulinooporność, PCOS oraz endometriozę. U mężczyzn jako przyczyny również wskazuje się na nadwagę i otyłość, które wpływają na jakość nasienia. Są to problemy dietozależne, dlatego poprawa jakości żywienia w przypadku niepłodności ma duże znaczenie. Zdrowe odżywianie ma wpływ na prawidłową masę ciała, stan odżywienia organizmu, poprawne działanie gospodarki hormonalnej, występowanie owulacji oraz podniesienie jakości nasienia [2].
Kwasy tłuszczowe
Ważną cechą diety propłodnościowej jest właściwa podaż jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (JNKT), pochodzących ze źródeł roślinnych. Do produktów bogatych w JNKT zalicza się olej lniany, olej rzepakowy oraz miękkie margaryny z nich wyrabiane. W żywieniu należy zwrócić uwagę na równoczesne ograniczenie spożywania izomerów trans, znajdujących się w fast foodach, produktach “ready to eat” i słodyczach. Dowiedziono, że zastąpienie 2% energii pochodzącej z kwasów tłuszczowych jednonienasyconych izomerami trans dwukrotnie zwiększa ryzyko niepłodności z powodu zaburzenia owulacji. U mężczyzn zaś zauważa się zmniejszoną liczbę plemników wraz ze wzrostem izomerów trans w diecie [2,3].
Węglowodany
Kolejną cechą diety propłodnościowej jest prawidłowa podaż, jak i jakość spożywanych węglowodanów. Ta grupa makroskładników oddziałuje na poziom glukozy oraz insuliny. Gdy udział węglowodanów prostych w diecie (białe pieczywo, makarony, ryż, słodycze, napoje słodzone i gazowane) jest zbyt wysoki, dochodzi do zaburzenia gospodarki odpowiedzialnej za płodność. Warto więc zadbać o udział węglowodanów złożonych, charakteryzujących się wysoką zawartością błonnika pokarmowego (chleb z pełnego ziarnia, makarony razowe, ryż brązowy, warzywa) [1,2,3].
Białko
W diecie osób starających się o potomstwo istotny jest rodzaj spożywanego białka. Przeważać powinno białko pochodzenia roślinnego (nasiona roślin strączkowych, orzechy), a nie zwierzęcego.
Witaminy i składniki mineralne
Na zdrowie prokreacyjne mają wpływ witaminy i składniki mineralne. Do najważniejszych z nich możemy zaliczyć witaminy z grupy B (B6 i B12), A, C, E, D, kwas foliowy, żelazo, cynk i selen. Ich źródła żywieniowe wymienione zostały poniżej [1,2,3]. Pamiętaj, że najlepiej oprzeć swoją dietę na lokalnych, ekologicznych produktach:
| Witaminy z grupy B | Mleko i jego przetwory Jajka Grube kasze Ryż brązowy Zielone warzywa Mięso Ryby |
| Witamina E | Olej rzepakowy Orzechy i nasiona Pomidory Brokuły Brukselka |
| Witamina A | Podroby Jaja Mleko Ryby Marchew Dynia |
| Witamina C | Owoce dzikiej róży Czarna porzeczka Natka pietruszki Czerwona papryka Jarmuż Brokuły Brukselka Szpinak Cytryna |
| Witamina D | Synteza słoneczna Ryby Żółtko jaja Mleko Ser żółty |
| Kwas foliowy | Jaja Wątróbka Migdały, orzechy laskowe Ciemne pieczywo |
| Żelazo | Źródła hemowe (lepiej przyswajalne): Wątróbka Mięso wołowe Mięso kacze Mięso wieprzowe Jajka Źródła niehemowe (gorzej przyswajalne, należy łączyć te źródła z produktami zawierającymi witaminę C)” Suszone pomidory Pestki nasion Mąka razowa i żytnia Kasza jaglana i gryczana Orzechy |
| Cynk | Mięso Wątróbka Sery podpuszczkowe Ciemne pieczywo Kasza gryczana Jajka |
| Selen | Tuńczyk Łosoś Jaja kurze Nasiona słonecznika Drożdże |
Podsumowując, dieta bogata w produkty nieprzetworzone z prawidłową podażą kwasów nienasyconych, węglowodanów złożonych, warzyw i owoców powinna stanowić podstawę profilaktyki niepłodności [2].
Referencje
- Bojanowska M., Kostecka M., Dieta i styl życia jako czynniki wpływające na płodność, Problemy Nauk Biologicznych, 2018, 67(2), 425-439
- Szostak-Węgierek D., Nutrition and Fertility, Medycyna Wieku Rozwojowego, 2011, 15(4), 431-436
- Maksym A., i wsp., Możliwość postępowania dietetycznego w niepłodności, Życie i Płodność, 2018, 3(35), 102-138
