Otyłość

Otyłość jest chorobą, definiowaną przy pomocy wskaźnika BMI (Body Mass Index), jako zwiększenie masy ciała powyżej 30 kg/m2. 

W zależności od wyniku BMI, wyróżnia się następujące klasy wagowe: 

  • niedowaga: <18.5 kg/m2
  • waga prawidłowa: 18.5–24.9 kg/m2
  • nadwaga: 25–29.9 kg/m2
  • otyłość I stopnia: 30–34.9 kg/m2
  • otyłość II stopnia: 35–39.9 kg/m2
  • otyłość III stopnia: > 40 kg/m2

 

Otyłość jest chorobą - zwiększa ryzyko zachorowania na wiele chorób, między innymi cukrzycę typu II, choroby wątroby, nadciśnienie tętnicze, niektóre nowotwory czy refluks żołądkowo-jelitowy. Zwiększa także ogólne ryzyko zgonu. Nawet małe interwencje żywieniowe i dotyczące aktywności fizycznej będą miały korzystny wpływ na Twój stan zdrowia.

Sposoby kontrolowania choroby: leczenie i monitorowanie 

  • Tylko połączenie kilku rodzajów interwencji - w szczególności modyfikacji żywieniowych i zwiększenia poziomu aktywności fizycznej - będzie w dłuższej mierze skuteczne.
  • Największe znaczenia mają: zmniejszenie dziennej podaży kalorii oraz zwiększenie ilości aktywności fizycznej, najlepiej połączyć obie interwencje.
  • Przed podjęciem leczenia kluczowe jest wyznaczenie sobie celów terapii i metod ich osiągnięcia, a podczas jej trwania - monitorowanie ich.
  • Możliwości terapeutyczne obejmują: modyfikacje dotyczące stylu życia, leczenie farmakologiczne, leczenie chirurgiczne.

 

Profilaktyka wtórna 

  • Zwiększ ilość aktywności fizycznej o średniej/wysokiej intensywności do 150 (lub więcej) min tygodniowo. Ważne, aby były to aktywności, które sprawiają Ci przyjemność.
  • Ogranicz czas spędzany w bezruchu - wejdź schodami, zamiast jeździć windą, zmniejsz ilość czasu przed ekranem, zamiast samochodu czy autobusu wybierz spacer lub rower…
  • Istotne znaczenie mają modyfikacje dietetyczne, szczególnie ograniczenie dziennej podaży kalorii - patrz sekcja “Zalecenia żywieniowe”. Nie zaleca się stosowania restrykcyjnych diet odchudzających, które są mało skuteczne i mogą doprowadzić do niedoborów żywieniowych.
GRUPY PRODUKTÓW

Produkty zbożowe

ZALECANE

- Pieczywo: produkowane z mąki z pełnego przemiału, pełnoziarniste, na zakwasie lub drożdżach; żytnie, razowe, orkiszowe, z ziarnami; nie zawierające w składzie cukru, karmelu, słodu jęczmiennego, ani innych substancji dodatkowych

- Kasze i makarony pełnoziarniste

- Mąki pełnoziarniste

NIEZALECANE

- Pieczywo: z oczyszczonej mąki, „białe”, zawierające w składzie cukier, słód jęczmienny, karmel, lub inne substancje dodatkowe; kajzerki, bagietki, pieczywo cukiernicze, tostowe

- Produkty wysokoprzetworzone, z oczyszczonej mąki

Mleko i produkty mleczne, jajka

ZALECANE

- gotowane na miękko, twardo, jajka sadzone, omlety, jajecznica
- osoby zdrowe do 7 jaj tygodniowo, w przypadku cukrzycy, nadciśnienia lub hipercholesterolemii do 3 tygodniowo
- mleko do 2% tłuszczu
- naturalne jogurty, kefiry i maślanki
- chude sery twarogowe
- umiarkowane ilości sera żółtego

NIEZALECANE

- > 7 jaj tygodniowo
- smażone na boczku
- tłuste sery twarogowe
- sery podpuszczkowe, topione, pleśniowe
- mleko > 2% tłuszczu
- smakowe, słodzone produkty mleczne

Mięso i wędliny
Ryby i owoce morza

ZALECANE

- chude mięso drobiowe (królik, kurczak, indyk) spożywane bez skóry
- chuda cielęcina
- umiarkowane ilości mięsa wieprzowego i wołowego
- gotowane, pieczone, duszone bez obsmażania

NIEZALECANE

- podroby
- wędliny
- konserwy i galarety mięsne
- mięsa peklowane
- duże ilości mięsnych potraw smażonych, panierowanych
- wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki
 (w dużych ilościach)

Tłuszcze

ZALECANE

- oleje roślinne: lniany, rzepakowy, oliwa z oliwek, sojowy, słonecznikowy, z pestek winogron, wiesiołka
- margaryny wysokiej jakości

NIEZALECANE

- zwierzęce: słonina, smalec, łój

Warzywa

ZALECANE

- wszystkie
- spożywane w formie surowej, pieczone lub gotowane na parze
- świeże i mrożone

NIEZALECANE

- warzywa smażone z dużym dodatkiem tłuszczu
- frytki

Owoce

ZALECANE

- wszystkie 

NIEZALECANE

- owoce suszone
- syropy owocowe
- dżemy wysokosłodzone

Orzechy i nasiona

ZALECANE

wszystkie

NIEZALECANE

Napoje

ZALECANE

- herbaty owocowe i ziołowe bez dodatku cukru
- soki 100% owocowe i warzywne (max. 1 szklanka dziennie)
- woda mineralna 

NIEZALECANE

- alkohol
- słodzone napoje gazowane

W jakich sytuacjach zgłosić się do lekarza

Jeśli podejmowane próby utraty masy ciała nie przynoszą efektu lub nie ma pewności, jak wprowadzić modyfikacje stylu życia. 

Konsultacja dietetyczna zalecana jest w przypadku problemów z prawidłowym zbilansowaniem diety, zwłaszcza gdy występują inne choroby dietozależne, np. cukrzyca typu II lub dna moczanowa.